Formatiepoging CDA en PvdA gestrand
DEN HAAG - De poging van CDA en PvdA om een kabinet te vormen is gestrand. Donderdagavond rond 23.00 uur kwam CDA-leider Balkenende de pers melden dat de besprekingen mislukt waren. "De chemie was onvoldoende. Er was onvoldoende vertrouwen om de maatregelen te nemen die nodig waren. Dat is de trieste conclusie", aldus Balkenende.
Bos verwoordde het enkele minuten later aanzienlijk emotioneler. "We hebben tweeënhalve maand voor niets zitten praten en zijn voor de gek gehouden. Dat is een enorme klap in ons gezicht en ik denk ook voor de informateurs. Ik voel me grotelijks bedonderd."
In de loop van donderdag werd steeds duidelijker dat de onderhandelingen in een zeer moeilijke fase terecht waren gekomen. De gesprekken onder vier ogen die Balkenende en Bos woensdagmiddag en donderdagochtend hadden gehad, hadden de formatie niet uit het slop kunnen trekken, zeiden bronnen in beide kampen.
Donderdagavond, tijdens de laatste besprekingen onder leiding van de informateurs Donner en Leijnse, barstte de bom. Het CDA legde een nieuw bezuinigingsplan op tafel dat voor de PvdA volstrekt onaanvaardbaar was. In dat plan was sprake van 2,5 miljard euro bezuinigingen in de sociale zekerheid, een miljard in de AWBZ en een half miljard in het grotestedenbeleid.
'Verbijsterd en ontsteld'
PvdA-woordvoerders zeiden "verbijsterd en ontsteld" te zijn. Het plan zou nog slechter uitpakken voor economie en werkgelegenheid dan eerdere bezuinigingspakketten. Ook de informateurs waren niet ingenomen met het plan. Ze vonden volgens hun woordvoerder dat dit "geen uitzicht bood op een spoedige overeenstemming". Volgens PvdA-bronnen zouden de informateurs ook hebben gezegd dat het CDA-plan ongunstig zou uitpakken voor de economie.
In PvdA-kring werd donderdag ook gesuggereerd dat Balkenende niet de regie in handen heeft in de CDA-fractie. Tijdens de formatiebesprekingen zou hij voortdurend zijn bijgestuurd door zijn secondanten Verhagen en Wijn. Balkenende zelf gaf desgevraagd te kennen niet aan zijn positie te twijfelen.
Bezuiniginspakket
De formatiebesprekingen verliepen al vanaf begin van de week uiterst moeizaam. Maandag werden de doorrekeningen bekend die het Centraal Planbureau had gemaakt van een bezuinigingspakket van 20 miljard dat CDA en PvdA een week eerder overeengekomen waren. Daaruit bleek dat dit pakket zeer schadelijk zou zijn voor economie en werkgelegenheid. Het zou meer dan 100.000 banen kosten.
Volgens het CPB zou vooral een lastenverzwaring van 4 miljard verantwoordelijk zijn voor dit schadelijke effect. De PvdA stelde voor het pakket op dit onderdeel te wijzigen. Ook de informateurs stelden donderdag voor verder te praten op basis van het oorspronkelijke plan, maar het CDA wilde dat het hele pakket van tafel zou gaan.
Economisch herstelbeleid
Balkenende hamerde donderdag op de noodzaak van economisch herstelbeleid. Het wegwerken van het financieringstekort - tot dusver het belangrijkste thema van het CDA - leek naar het tweede plan verschoven.
Voor aanvang van de laatste gespreksronde donderdagavond werd duidelijk dat het zo goed als afgelopen was met de formatie. Vooral CDA-bronnen lieten duidelijk doorschemeren weinig hoop meer te hebben in de goede afloop. "Op een gegeven moment moet je durven breken", aldus een CDA'er.
De informateurs Donner en Leijnse stellen vrijdag hun eindverslag vast. Waarschijnlijk gaan ze dat nog dezelfde dag aan de koningin aanbieden. Hoe het daarna verder moet is volstrekt omduidelijk. CDA en PvdA zeiden donderdagavond niets in een lijmpoging te zien.
De reacties op het mislukken van de formatiebesprekingen kenmerkten zich door ongeloof en ontzetting. VVD-leider Zalm sprak van een combinatie van onwil en amateurisme. GroenLinks noemde de breuk volkomen onverantwoord, SP sprak van een blamage. D66 noemde het een beschamende ontknoping.
De VVD lijkt genegen om na te denken over deelname aan een kabinet. Nu de formatie is mislukt, "is er een nieuwe situatie ontstaan", zei vice-fractievoorzitter De Grave. "Het land heeft uiteindelijk een regering nodig", voegde hij eraan toe. CNV-voorzitter Terpstra noemde de breuk absoluut onverantwoord. "De BV-Nederland kan zich dit niet permitteren." Zijn FNV-collega De Waal sprak van een bizarre ontknoping en noemde die zeer treurig. Positief is dat de ontkoppeling van lonen en uitkering die aan het einde op tafel lag, voorlopig van de baan is, aldus De Waal.
Formatiepoging CDA en PvdA gestrand
-
janneke
-
Riks
-
limosa
Ik quote mezelf maar even want volgens mij is er niets veranderd . . .
gepost op 22/1/03 op 22:34
CDA-PvdA geloof ik ook niet in. Maar ja, met LPF is ook niet alles. VVD heeft, hoor ik nu op de radio, 28 zetels.
Komt er niet een Staphorster variant in beeld? CDA-VVD-CU met samen 75 zetels. Met op veel punten steun van SGP moet dat gaan. Invloed CU is niet zo groot maar kan wel het kabinet in de lucht houden. 't Is allicht beter dan een coalitie met PvdA.
Het enige is, 't was toen januari en nu april. Nou ja, we worden door het ambtenarenkorps geregeerd en die ministers zijn niet echt belangrijk op de korte termijn maar het begint wel een beetje een blamage te worden daar onder de Haagse kaasstolp. Bush en Blair winnen sneller een oorlog dan wij hier formeren.
gepost op 22/1/03 op 22:34
CDA-PvdA geloof ik ook niet in. Maar ja, met LPF is ook niet alles. VVD heeft, hoor ik nu op de radio, 28 zetels.
Komt er niet een Staphorster variant in beeld? CDA-VVD-CU met samen 75 zetels. Met op veel punten steun van SGP moet dat gaan. Invloed CU is niet zo groot maar kan wel het kabinet in de lucht houden. 't Is allicht beter dan een coalitie met PvdA.
Het enige is, 't was toen januari en nu april. Nou ja, we worden door het ambtenarenkorps geregeerd en die ministers zijn niet echt belangrijk op de korte termijn maar het begint wel een beetje een blamage te worden daar onder de Haagse kaasstolp. Bush en Blair winnen sneller een oorlog dan wij hier formeren.