Standen in het genadeleven

[Herman]

Ik begrijp je zeker. Ik stem er ook mee in.

[Herman]

Aanvulling: Voor zover nog op een nadere toelichting gewacht wordt: deze geef ik thans niet. Ik laat het hierbij, tenzij er naar aanleiding hiervan vragen zijn aan mijn adres.

Dank voor je toelichting.

Ik ben op de mening gekomen (die overigen niet in beton is gegoten) dat er veel ontdekkende prediking van de wet is die teveel de overhand heeft op het gemoed én daardoor losgekoppeld lijkt van de prediking van de verzoening. Hierdoor ben ik makkelijker geneigd om het voorbereidende werk van minder belang te achten.

Vooral als ik dit naast het Psalmboek leg, dan mis ik vaak elementen. In Psalm 6 gaat de schuldbelijdenis samen met het gebed om vergeving. Psalm 130 is een expliciet gebed om redding en een aangrijpen van God. Van de andere boetpsalmen kan dat ook gezegd worden, de belijdenis dat God Redder of mijn heil is staat daar meerdere keren in. Daarmee kom ik op het standpunt uit dat de eigen onwaardigheid niet beleefd kan worden als er geen uitzicht is op verlossing. Kortom: de psalmen lijken uitsluitend te spreken van de evangelische boetvaardigheid.

Hoe kan het voorbereidende werk dan toch juist bevindelijk verstaan worden? Of hoe kan je daar schriftbewijzen bij vinden als ze in de psalmen ontbreken?

[Posthoorn]

Ik ben op de mening gekomen (die overigen niet in beton is gegoten) dat er veel ontdekkende prediking van de wet is die teveel de overhand heeft op het gemoed én daardoor losgekoppeld lijkt van de prediking van de verzoening. Hierdoor ben ik makkelijker geneigd om het voorbereidende werk van minder belang te achten.

Vooral als ik dit naast het Psalmboek leg, dan mis ik vaak elementen. In Psalm 6 gaat de schuldbelijdenis samen met het gebed om vergeving. Psalm 130 is een expliciet gebed om redding en een aangrijpen van God. Van de andere boetpsalmen kan dat ook gezegd worden, de belijdenis dat God Redder of mijn heil is staat daar meerdere keren in. Daarmee kom ik op het standpunt uit dat de eigen onwaardigheid niet beleefd kan worden als er geen uitzicht is op verlossing. Kortom: de psalmen lijken uitsluitend te spreken van de evangelische boetvaardigheid.

Hoe kan het voorbereidende werk dan toch juist bevindelijk verstaan worden? Of hoe kan je daar schriftbewijzen bij vinden als ze in de psalmen ontbreken?

Er wordt in de Bijbel heel wat minder aandacht aan de voorbereiding besteed dan in de latere theologie. Die aandacht voor het voorbereidende werk is denk ik met name ontstaan door de praktijk. Neem bijv. de bekering van Augustinus, ook door Owen als voorbeeld besproken: dat was een heel lang bekeringstraject vóórdat hij zich uiteindelijk aan Christus overgaf.

Wat je opmerking over de Psalmen betreft, daarin ben ik het met je eens. In de Psalmen wordt áltijd de bevinding van gelovigen beschreven, niet van 'zoekende' mensen. Wat niet wegneemt dat veel Psalmen wel geschikt zijn als gebed voor zoekende zondaars. Ook in 2 Kor. 7:10 (de droefheid naar God) gaat het om gelovigen die afgedwaald zijn.

Verder zijn er in de Bijbel wel aanwijzingen voor het voorbereidend werk. Denk bijv. aan de profetie in Zach. 12:10: Doch over het huis Davids, en over de inwoners van Jeruzalem, zal Ik uitstorten den Geest der genade en der gebeden; en zij zullen Mij aanschouwen, Dien zij doorstoken hebben, en zij zullen over Hem rouwklagen, als met de rouwklage over een enigen zoon; en zij zullen over Hem bitterlijk kermen, gelijk men bitterlijk kermt over een eerstgeborene, en die we in vervulling zien gaan op de Ppnksterdag. En zo zijn er meer profetieën, bijv. Zij zullen komen met geween, en met smekingen zal Ik hen voeren, Jer. 31:9.
Op de pinksterdag zien we dus ook heel duidelijk het 'voorbereidend' werk bij de pinksterlingen. Het is opvallend dat de kantt. SV dit helemaal niet als zodanig benoemt. Het lijkt er zelfs op dat het voorbereidend werk helemaal nergens in de kantt. voorkomt.
Verder zou je ook kunnen wijzen op de gelijkenis van de verloren zoon. En toch ook wel die van de boetvaardige tollenaar.

[eilander]

Aanvulling: Voor zover nog op een nadere toelichting gewacht wordt: deze geef ik thans niet. Ik laat het hierbij, tenzij er naar aanleiding hiervan vragen zijn aan mijn adres.

Dank voor je toelichting.

Ik ben op de mening gekomen (die overigen niet in beton is gegoten) dat er veel ontdekkende prediking van de wet is die teveel de overhand heeft op het gemoed én daardoor losgekoppeld lijkt van de prediking van de verzoening. Hierdoor ben ik makkelijker geneigd om het voorbereidende werk van minder belang te achten.

Vooral als ik dit naast het Psalmboek leg, dan mis ik vaak elementen. In Psalm 6 gaat de schuldbelijdenis samen met het gebed om vergeving. Psalm 130 is een expliciet gebed om redding en een aangrijpen van God. Van de andere boetpsalmen kan dat ook gezegd worden, de belijdenis dat God Redder of mijn heil is staat daar meerdere keren in. Daarmee kom ik op het standpunt uit dat de eigen onwaardigheid niet beleefd kan worden als er geen uitzicht is op verlossing. Kortom: de psalmen lijken uitsluitend te spreken van de evangelische boetvaardigheid.

Hoe kan het voorbereidende werk dan toch juist bevindelijk verstaan worden? Of hoe kan je daar schriftbewijzen bij vinden als ze in de psalmen ontbreken?

Veel, zo niet alle psalmen gaan over de heiligmaking. Gebed om schuldvergeving wordt gedaan als gevolg van de dagelijkse bekering, de vernieuwde roep om genade terwijl genade al verheerlijkt is. Juist bij psalm 51, waar zo vurig gebeden wordt om vergeving, is het overduidelijk dat het gebed gedaan wordt door iemand die de Heere kent.
Waarmee direct het overwinningsdenken overboord kan als zijnde totaal onbijbels.

[Zonderling]

(...)
Aanvulling: Voor zover nog op een nadere toelichting gewacht wordt: deze geef ik thans niet. Ik laat het hierbij, tenzij er naar aanleiding hiervan vragen zijn aan mijn adres.

Over het verschil in boetvaardigheid. Jij noemt het verwarring. Ik vind het ook verwarrend. De droefheid naar God zoals Paulus dat noemt wordt door de kanttekenaren geduid zoals de drie stukken aangeven. Dus als eerste een droefheid die van God is en tot God brengt. Dit is ook in lijn met wat ds. Heemskerk schrijft in het door mij genoemde boek.

Ik wil er niet over twisten waar de boetvaardigheid precies begint bij een overtuigde zondaar die tot het geloof komt. Maar het werk van overtuiging van zonde door de Wet alleen is echt niet de ware boetvaardigheid en ook niet de droefheid naar God die in de kanttekening beschreven is. Ook herken ik niet dat een droefheid die 'van God komt en tot God brengt' specifiek behoort bij het eerste stuk in de catechismus. Dat geldt immers evenzeer voor de boetvaardigheid in zondag 33.

De discussie wordt zijdelings voortgezet in een andere topic. Toch vraag ik me af in hoeverre de twee visies naast elkaar kunnen bestaan. Ik ben namelijk voorzichtig bang dat de strakke "wedergeboorte = Christus kennen visie" ook misbruikt wordt door hen die een afkeer hebben van het arme zondaarsleven en zich met name willen richten op een overwinningsleven.

Juist wanneer we belijden dat de ware boetvaardigheid een blijvende plaats heeft in het leven van de gelovige, verdraagt zich dit niet met het overwinningsleven. 'Ik ellendig mens,' schreef de begenadigde apostel Paulus, 'wie zal mij verlossen uit dit lichaam des doods.' Idem: 'Want de wet is geestelijk, maar ik ben vleselijk.' Het is ook stelling 1 van de 95 stellingen van Luther: '1. Toen onze Heer en Meester Jezus Christus zei: 'Doet boete' enz. (Matth. 4: 17), wilde Hij dat het hele leven van zijn gelovigen een voortdurende boete zou zijn.' En de Heidelbergse Catechismus zegt dit ook zo treffend in bv. antwoord 60: 'en nog steeds tot alle boosheid geneigd ben'. In de gereformeerde leer is de boetvaardigheid een blijvend kenmerk van de gelovige (en niet slechts een tijdelijk kenmerk zoals dat het geval zou zijn wanneer de boetvaardigheid alleen verbonden zou zijn met het plaatsmakend werk). Daarom kon en kan tot iemand die pas tot het geloof gekomen is, ook gezegd worden: 'Welkom in de strijd.' Want deze ware geestelijke strijd tussen vlees en geest (gepaard met de boetvaardigheid) neemt dáár een aanvang.

[Zonderling]

Van der Groe: 'Deze is dan de grote en heilige les, welke de tollenaar ons hier met zijn gebed komt leren, dat namelijk een ware en oprechte boete nooit is zonder een waar geloof' (Toetssteen, deel 1, blz. 154)

Daarbij wijst Van der Groe ook op de door slangen gebeten Israëlieten: alleen het zien op de verhoogde koperen slang kon hen genezen. Een boetvaardigheid die daartoe nog niet gekomen is, is niet de evangelische boetvaardigheid die met het geloof vergezeld gaat. En dat mag dus ook niet genoemd worden 'het arme zondaarsleven' !! (Dat laatste voeg ik hier nu aan toe, in reactie op Ad Anker.)

Zie ook Jeremia 31:19 Zekerlijk, knadat ik bekeerd ben, heb ik berouw gehad, en nadat ik mijzelven ben 66bekendgemaakt, heb ik op de 67heup geklopt; ik ben beschaamd, ja, ook 68schaamrood geworden, omdat ik de smaadheid 69mijner jeugd gedragen heb.
k Deut. 30:2.
66 Verlicht zijnde door den Heiligen Geest, tot kennis van mijzelven en Gods genade.
67 Dat is, getreurd of misbaar bedreven, als degenen doen die hartzeer en groten weedom gevoelen. Alzo Ez. 21:12.
68 Of: te schande geworden.
69 Die ik mij met mijn grove en menigvuldige zonden, in voortijden, als door jeugdige domheid, en bijzonderlijk in de woestijn, insgelijks in mijn bloeienden staat, op den hals heb gehaald. Van Israëls jeugd zie Jer. 2:2. Hos. 2:2; 11:1, enz.

[Posthoorn]

Van der Groe: 'Deze is dan de grote en heilige les, welke de tollenaar ons hier met zijn gebed komt leren, dat namelijk een ware en oprechte boete nooit is zonder een waar geloof' (Toetssteen, deel 1, blz. 154)

Daarbij wijst Van der Groe ook op de door slangen gebeten Israëlieten: alleen het zien op de verhoogde koperen slang kon hen genezen. Een boetvaardigheid die daartoe nog niet gekomen is, is niet de evangelische boetvaardigheid die met het geloof vergezeld gaat. En dat mag dus ook niet genoemd worden 'het arme zondaarsleven' !! (Dat laatste voeg ik hier nu aan toe, in reactie op Ad Anker.)

Je kunt de boetvaardige tollenaar ten tijde van zijn gebed toch niet als een mens beschouwen die tot vrijheid en vergeving gekomen is. Het lijkt mij toe dat dit pas gebeurde óp zijn gebed (in aanmerking genomen dat het een gelijkenis is). Dus in hoeverre je hier nu van 'geloof' moet spreken, weet ik niet goed.

Zie ook Jeremia 31:19 Zekerlijk, knadat ik bekeerd ben, heb ik berouw gehad, en nadat ik mijzelven ben 66bekendgemaakt, heb ik op de 67heup geklopt; ik ben beschaamd, ja, ook 68schaamrood geworden, omdat ik de smaadheid 69mijner jeugd gedragen heb.
k Deut. 30:2.
66 Verlicht zijnde door den Heiligen Geest, tot kennis van mijzelven en Gods genade.
67 Dat is, getreurd of misbaar bedreven, als degenen doen die hartzeer en groten weedom gevoelen. Alzo Ez. 21:12.
68 Of: te schande geworden.
69 Die ik mij met mijn grove en menigvuldige zonden, in voortijden, als door jeugdige domheid, en bijzonderlijk in de woestijn, insgelijks in mijn bloeienden staat, op den hals heb gehaald. Van Israëls jeugd zie Jer. 2:2. Hos. 2:2; 11:1, enz.

Zoals gezegd, in de kantt. SV kom je niet snel het voorbereidende werk tegen. Ik vraag me af of dat terecht is.

[eilander]

Ik heb het al eerder gezegd: zolang we niet (heel) veel tijd tussen deze verschillende stadia maken, is er toch geen probleem? Volgens mij wordt het pas problematisch als we een 'bekommerde' buiten Christus al een beetje zalig gaan spreken.

Ik geloof wel dat het waar is als we zeggen: 'een echte bedelaar heeft alles al.' Maar dan moet de bewuste kennis van de schuldvergeving wel kort daarop volgen, zoals ook bij de tollenaar in de gelijkenis gebeurde. En niet een bedelaar die jarenlang bedelaar blijft, en dan heb ik nadrukkelijk niet over de heiliging (want daar geldt: hoe meer heiliging, hoe groter bedelaar)!

Dan hoeven we in elk geval niet te fileren wanneer nu zo iemand als de tollenaar precies wedergeboren is: op weg naar de tempel, vóór zijn tollenaarsgebed, of precies daarna?

[Zonderling]

@Posthoorn, jammer dat je mijn eerste antwoord aan Ad Anker onbesproken laat. Want daar ligt natuurlijk wel de essentie van wat ik naar voren heb gebracht in dit verband.

[Zonderling]

Ik heb het al eerder gezegd: zolang we niet (heel) veel tijd tussen deze verschillende stadia maken, is er toch geen probleem? Volgens mij wordt het pas problematisch als we een 'bekommerde' buiten Christus al een beetje zalig gaan spreken.

Ik geloof wel dat het waar is als we zeggen: 'een echte bedelaar heeft alles al.' Maar dan moet de bewuste kennis van de schuldvergeving wel kort daarop volgen, zoals ook bij de tollenaar in de gelijkenis gebeurde. En niet een bedelaar die jarenlang bedelaar blijft, en dan heb ik nadrukkelijk niet over de heiliging (want daar geldt: hoe meer heiliging, hoe groter bedelaar)!

Dan hoeven we in elk geval niet te fileren wanneer nu zo iemand als de tollenaar precies wedergeboren is: op weg naar de tempel, vóór zijn tollenaarsgebed, of precies daarna?

Dit schreef ik:

Ik wil er niet over twisten waar de boetvaardigheid precies begint bij een overtuigde zondaar die tot het geloof komt.

Ten aanzien van het eerste punt: Het is inderdaad problematisch wanneer we een 'bekommerde' buiten Christus al een beetje zalig gaan spreken. Die neiging proef ik echter wel degelijk wanneer men het plaatsmakende werk vanaf zondag 2 zeg maar (overtuiging door de wet) ziet als een vrucht van wedergeboorte. Idem wanneer men dat het 'arme zondaarsleven' noemt.

[Herman]

Je kunt de boetvaardige tollenaar ten tijde van zijn gebed toch niet als een mens beschouwen die tot vrijheid en vergeving gekomen is. Het lijkt mij toe dat dit pas gebeurde óp zijn gebed (in aanmerking genomen dat het een gelijkenis is). Dus in hoeverre je hier nu van 'geloof' moet spreken, weet ik niet goed.

De kennis van vrijheid en vergeving is toch geen voorwaarde voor het geloof ? Het toevluchtnemende gebed op zichzelf is het geloof.

[eilander]

Ten aanzien van het eerste punt: Het is inderdaad problematisch wanneer we een 'bekommerde' buiten Christus al een beetje zalig gaan spreken. Die neiging proef ik echter wel degelijk wanneer men het plaatsmakende werk vanaf zondag 2 zeg maar (overtuiging door de wet) ziet als een vrucht van wedergeboorte. Idem wanneer men dat het 'arme zondaarsleven' noemt.

Helemaal eens, al moet je dit laatste Ad Anker niet in de schoenen schuiven (voorzover je dat zou doen). Hij schreef namelijk alleen onderstaande, en daar ben ik het helemaal mee eens:

Ik ben namelijk voorzichtig bang dat de strakke "wedergeboorte = Christus kennen visie" ook misbruikt wordt door hen die een afkeer hebben van het arme zondaarsleven en zich met name willen richten op een overwinningsleven.

[Zonderling]

Ten aanzien van het eerste punt: Het is inderdaad problematisch wanneer we een 'bekommerde' buiten Christus al een beetje zalig gaan spreken. Die neiging proef ik echter wel degelijk wanneer men het plaatsmakende werk vanaf zondag 2 zeg maar (overtuiging door de wet) ziet als een vrucht van wedergeboorte. Idem wanneer men dat het 'arme zondaarsleven' noemt.

Helemaal eens, al moet je dit laatste Ad Anker niet in de schoenen schuiven (voorzover je dat zou doen). Hij schreef namelijk alleen onderstaande, en daar ben ik het helemaal mee eens:

Ik ben namelijk voorzichtig bang dat de strakke "wedergeboorte = Christus kennen visie" ook misbruikt wordt door hen die een afkeer hebben van het arme zondaarsleven en zich met name willen richten op een overwinningsleven.

O.k. dank je wel.

Ten aanzien van het 'arme zondaarsleven'. Waar zit dan de zorg van Ad Anker in en wat heeft dat te maken met de positionering van de wedergeboorte? Ik kan dit van hem uit alleen verklaren wanneer hij het 'arme zondaarsleven' reeds positioneert in / vanaf het plaatsmakend werk vóór de zaligmakende kennis van Christus, en dat hij dit bedoeld heeft. Maar wanneer ik mij vergis, dan hoop ik dat Ad dit zelf recht wil zetten en uitleggen welk bezwaar hij dan ziet en hoe hij dit wél bedoeld heeft.

[Posthoorn]

@Posthoorn, jammer dat je mijn eerste antwoord aan Ad Anker onbesproken laat. Want daar ligt natuurlijk wel de essentie van wat ik naar voren heb gebracht in dit verband.

Met dat antwoord ben ik het helemaal eens!

Je kunt de boetvaardige tollenaar ten tijde van zijn gebed toch niet als een mens beschouwen die tot vrijheid en vergeving gekomen is. Het lijkt mij toe dat dit pas gebeurde óp zijn gebed (in aanmerking genomen dat het een gelijkenis is). Dus in hoeverre je hier nu van 'geloof' moet spreken, weet ik niet goed.

De kennis van vrijheid en vergeving is toch geen voorwaarde voor het geloof ? Het toevluchtnemende gebed op zichzelf is het geloof.

Wanneer het geloof doorbreekt worden de vrijheid en vergeving gesmaakt. Het gebed van de tollenaar lijkt toch nog een gebed te zijn van iemand aan wie de weg van verlossing nog niet is bekendgemaakt (hij slaat op zijn borst en durft zijn ogen niet op te heffen).

[Zonderling]

@Posthoorn, jammer dat je mijn eerste antwoord aan Ad Anker onbesproken laat. Want daar ligt natuurlijk wel de essentie van wat ik naar voren heb gebracht in dit verband.

Met dat antwoord ben ik het helemaal eens!

O.k. dank je dat dit helder is.

(Mijn tweede post was alleen bedoeld als illustratie van de eerste, maar goed, kennelijk wekt die illustratie weer nieuwe vragen op. Dan wil ik het graag bij de eerste post laten.)