Erasmiaan schreef:Bij ons, en misschien kunnen de kenners onder ons hier duidelijkheid over geven, wordt weleens een bepaalde noot van een psalm (ik vermoed een kruis of een mol of hoe die dingen ook mogen heten) als een gewone noot gespeeld. En in de kerk zingt men dat ook zo. Terwijl ik uit een gemeente kom waar men dat niet doet. Heel apart! (ik heb even geen voorbeelden, 'k zal de psalm eens onthouden waarbij we dat doen)
Ja, bekend probleem. De psalmmelodieën zijn gecomponeerd in de zgn kerktoonsoorten of modi, toonreeksen die afwijken van de toonstelsels majeur en mineur waar onze oren aan gewend zijn. Vóór de 16e eeuw vormden die kerktoonsoorten het normale basismateriaal voor alle muziek, maar in in de 16e eeuw kwamen daar de nieuwe majeur- en mineurstelsels voor in de plaats. De psalmmelodieën zijn bewust gecomponeerd in toonstelsels die op dat moment al ouderwets waren, om daarmee te onderstrepen dat muziek voor de kerk echt anders is dan muziek van de wereld.
Door het langzame niet-ritmische zingen én omdat de oortjes inmiddels helemaal op majeur en mineur stonden afgestemd, zijn mensen al zingen aanpassingen gaan maken in de psalmmelodieën, waardoor ze meer overeenkwamen met majeur/mineur. We spreken dan van ingeslopen verhogingen.
Omdat die echt samenhangen met langzaam en niet-ritmisch zingen, kan ik me voorstellen dat die verhogingen worden gehandhaafd waar men niet-ritmisch zingt. Maar waar ritmisch wordt gezongen, is het heel goed mogelijk om terug te gaan naar de oorspronkelijke versie.
Een bekend voorbeeld: de eerste regel van Psalm 68 of 150, voorlaatste noot.
Waarom zouden we een verhoging zingen op "Looft God, looft zijn naam
alom", als we in "Vader Jakob, slaapt
gij nog" precies hetzelfde patroon zingen, maar dan zónder verhoging?
Als we 't in Vader Jakob zónder kunnen, kunnen we het in die psalmen toch ook?
Erasmiaan, ik denk dus dat je 't nu goed doet, en dat je vorige gemeente die ingeslopen verhogingen zong, die er dus eigenlijk niet horen te staan.
GBS-psalmboekjes hebben die verhogingen gewoon ingevoegd, alsof het zo hoort. Zoals ze ook het ritme hebben gewijzigd in niet-ritmisch.